Een Centre of Expertise zo vloeibaar als water
#Centres of expertise #Artikel
Nederland en water hebben van oudsher een gepassioneerde relatie. Water is onze beste vriend en ergste vijand. Het veranderende klimaat dat voor langdurige droogte en extreme neerslag zorgt, zet die verhouding nog eens op scherp. En dan hebben we de stijgende zeespiegel nog niet eens genoemd. Delta Platform zoekt in de complexe vraagstukken rondom veiligheid, beschikbaarheid en kwaliteit van water naar de beste oplossingen voor mens én water in een deltagebied. Louise van der Heijden, Programma Directeur van het platform gelooft dat commitment en eigenaarschap daarbij onontbeerlijk zijn: “Om Nederland leefbaar te houden moeten we over onze eigen schaduw heen durven springen.”
Louise van der Heijden: “Ons platform is eigenlijk een vreemde eend in de bijt in de wereld van Centres of Expertises (CoE). Als nationaal werkend Centre creëren we omgevingen en contexten waarin onderzoekers hun opdrachten halen. Op het moment dat ze dat doen zijn wij niet meer nodig en verdwijnen we van de radar. Daarin verschillen we met het merendeel van de rest. Zelf benoemen we het zo: ‘Wij zijn een publiek privaat partnerschap dat kennis laat ontwikkelen die bijdraagt aan oplossingen in de complexe watervraagstukken.’
Dat is voor verschillende groepen weer op een andere manier interessant en daarom stemmen we onze boodschap persoonlijk af. Bedrijven verleiden we bijvoorbeeld met: ‘Wij verschaffen je toegang tot een netwerk van deskundigen, tot leads voor opdrachten, tot innovatiegeld en ontwikkelkracht. De overheid betrekken we door te zeggen: ‘Wij zorgen ervoor dat er voldoende human capital is en dat de maatschappelijke opgaven op het gebied van water opgelost worden.’ En onderwijsinstellingen halen we binnen met: ‘Wij creëren een optimale context waarbinnen jullie je onderzoekers kunnen laten werken aan relevante vraagstukken waarmee ze het onderwijs kunnen vernieuwen.” Door af te stemmen op het probleem van een doelgroep en daarvoor een oplossing te bieden, hebben we belangrijke strategische partners aan ons weten te binden.
Wij pakken alleen vraagstukken op waarvan we zeker weten dat er meerdere partijen nodig zijn om tot een goede oplossing te komen. Voor een concrete vraag die je bij een ingenieursbureau kunt neerleggen of één op één kunt afhandelen met een kennisinstituut, moet je niet bij het Delta Platform zijn. Wij richten ons op robuuste ontwikkelingen waarbinnen professionals opgeleid kunnen worden waar in de toekomst behoefte aan is.
Het strategisch ontwikkelniveau van onze vraagstukken zorgt er bovendien voor dat onderlinge concurrentie nauwelijks een rol van betekenis speelt. Want als wij de effecten van de zeespiegelstijging onderzoeken hebben álle waterbouwers belang bij de opbrengsten. Die kennis kunnen ze vervolgens zelf in hun producten of diensten verwerken. We onderzoeken bijvoorbeeld hoe we de procesindustrie in de Vlaams-Nederlandse delta circulair kunnen maken door zuiniger met water om te gaan. Daarvoor moet de hele sector circulair worden en echt iedereen werkt dan mee.”
Grootste knelpunt: successen claimen
“Wij zitten vooraan in de ontwikkeling, helemaal aan het begin bij de allereerste ideevorming. Het is onze taak om partijen bij elkaar te krijgen voor ideeën waarvan men denkt ‘dat lukt nooit!’. Als we het na veel duwen en trekken dan toch klaargespeeld hebben en het project succesvol wordt, weten de mensen die dat succes oogsten niet eens dat wij het ooit in gang gezet hebben.
Om je een voorbeeld te geven: een paar jaar geleden hebben we samen met de TU Delft en het WNF een living lab ‘Building with Sediment’ opgezet in de Rijn-Maasmonding. Over hoe we slim kunnen omgaan met sedimentbeheer. Dat project heeft nu een grote subsidie gekregen, maar ik denk niet dat er nog iemand weet dat wij daarbij betrokken waren. Omdat we zelf nooit eigenaar van een project zijn is het heel lastig om succes te claimen. En het zit ook niet in onze aard. Maar ik heb wel geleerd om dat meer te gaan doen.”
Landelijke vertegenwoordiging voor praktijkonderwijs
“We proberen in de waterkennisketen nu samen met CoE Watertechnologie het hbo praktijkgericht onderzoek op het thema water te bundelen en te positioneren. Voor praktijkgericht onderzoek is een hele mooie rol weggelegd in het nieuwe MMIP-beleid, maar die kans moeten we nog wel verzilveren. En om zo’n positie gegund te krijgen heb je je trackrecords nodig. Ook naar de andere hogescholen toe trouwens. In het lectorenplatform Water zitten lectoren van hogescholen die we allemaal aan ons willen committeren omdat we dan veel beter die landelijk vertegenwoordigende hbo-rol kunnen vervullen. Dat is nog in ontwikkeling, een goed verhaal helpt dan.
De volgende stap is om ook de bedrijven op het hoogste niveau mee te krijgen en dan denk ik met name aan de waterbouwers en de ingenieurs. En de Deltaplatformraad uitbouwen, een denktank waarin alle partijen vertegenwoordigd zijn en dé plek is voor kennisontwikkeling, innovatie-ontwikkeling en human capital rond wateropgaven. Een plek waarvan iedereen denkt: daar maak ik mijn agenda voor vrij, dat is mijn club! Om daar te komen heb je eigenaarschap en commitment op het hoogste bestuurlijke niveau nodig. Daarvoor moet iedereen even over zijn eigen schaduw heen durven springen, die grote maatschappelijke opgave als vertrekpunt nemen en zich ten dienste daaraan opstellen. Dan heb je gezamenlijke slagkracht waarmee je echt iets bereikt.”
